ILISIMATUSARNIKKUT INGERLATSINEQ

Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut ingerlatsineq

1993-ip aallartinnerani ilisimatusarneq suliassaqarfittut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi pilersinneqarpoq. Peqatigisaanik kalaallit nunaanni ilisimatusarnikkut ingerlatsineq naalakkersuisoqarfiup akisussaaffigilerpaa. Taanna Ilisimatusarnikkut Ingerlatsineq pillugu Nassuiaat Iliuusissanillu Pilersaarut 1998-2000-mut 1997-mi Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni saqqummiunneqartumi allaaserineqarpoq. Nassuiaat Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut siunertanik kiisalu ilisimatusarnermi pimoorussassanik arlalinnik siunnersuutinik imaqarpoq.

Nunatsinni ilisimatusarfigineqarsinnaasut makkuupput:

• Ilisimatusarfik, taanna kalaallit oqaasiinik atuakkiaannillu kiisalu issittumi kulturikkut inuiaqatigiissutsikkullu pissutsinik ilisimatusarfiuvoq.
• Pinngortitaleriffiup Kalaallit Nunaata pisuussutaasa uumassusillit piujuaannartitsinissaq tunngavigalugu iluaqutigineqarnissaannut kiisalu avatangiisit aamma uumassusillit assigiinngisitaartut amerlassusiisa isumannaarnissaannut ilisimatusarnikkut tunngavissaqalernissaq suliassarai.
• Silap Pissusianik Ilisimatusarfik tassaavoq ilisimatusarnikkut silap allanngoriartornerata issittup imartaanut sunniutigisinnaasaanik misissuineq, kuunnut, tatsinut imarnersanut, nunamut taamatuttaaq innuttaasunut sunniuteqarnera – malittuanillu iliuusissanik pinaveersaartitsinissamullu naleqqussaanissamut qinersineq.
• Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu, tassani nalitta oqaluttuarisaanerata uppernarsaaserneqarnissaanut kulturikkut oqaluttuarisaanermik ilisimatusartoqarpoq.
• Naatsorsueqqissaartarfiup ilaatigut inuiaqatigiinnik ilisimatuussutsikkut misissuineq ingerlataraa.
• Center for Arktisk Teknologi (ARTEK) ilisimatusarnikkut makkunani misissuiffiusoq: Sanaartorneq aamma teknikkikkut sanaartorneq, Nukissiorfiliorneq, Avatangiisinut Aatsitassanullu tunngasut.

Aammattaaq Kalaallit Nunaanni Misissueqqaarnerit (Asiaq), Inerisaavillu ilisimatusarnermik ingerlataqarput. Taamatuttaaq Nuummi Dronning Ingridip Napparsimavissuani peqqinnissamut ilisimatuussutsikkut ilisimatusarneq ingerlanneqartarpoq. Kingullermik Danmarks Tekniske Universitetip aammalu Sanaartornermik Ilinniarfiup akornanni suleqatigiinnikkut Center for Arktisk Teknologi pilersinneqarpoq.

Kalaallit Nunaata ilisimatusarnermik ingerlatsiffii tulliuttumi sukumiinerusumik allaaserineqarput.

Ilisimatusarnerup siuarsarneqarnera

Kalaallit Nunaanni ilisimatusarfiusut siuarsarniarlugit tapersorniarlugillu ilisimatusarnermi suliniutinut nutaanut aningaasanik immikkoortitsisoqarpoq. 1997-miit ukiumut marloriarluni agguaasoqartarpoq. 2006-miit Tips- og Lottomidler immikkoortitani ilisimatusarnernut nalinginnaasunut siunertalinnut tapiissuteqartarneq ilanngunneqartalerpoq.

Peqqissutsimut ilisimatusartarneq tapersersorniarlugu immikkut aningaasanik immikkoortitsisoqartalerpoq.

Naalakkersuisut ilisimatuussutsikut suliassaqarfinnik immikkut suliniuteqarfiusussanik toqqaasimapput:

• Avatangiisitigut pinngortitatigut isumalluutitigullu maanna ilisimatusarnerit
• Inuiaqatigiit inuussutissarsiutillu siuarsarneqarnerat
• Inuussutissarsiornerup ineriartortinneqarneranut toqqammavitsigut piumasaqaatit
• Kulturikkut oqaluttuarisaaneq oqaatsillu
• Inuuniarnermut atugarissaarnermullu tunngassuteqartut
• Peqqinneq nerisaqarnerlu

Ilisimatusarnikkut suleqatigiinneq attaveqaatinillu pilersitsineq

Ilisimatusarnikkut suleqatigiinnermut attaveqaatinillu pilersitsinermut tapiissuteqartoqartarpoq, taamatuttaarlu kalaallit ilisimatusarfeqarfii suleqatigalugit ilisimatuutut isumasioqatigiissitsisoqartarluni. Ilisimatusarfeqarfiit ilisimatusartullu nunat tamalaat attaveqaataannut ilaapput.

Ingerlatitseqqinneq

Ilisimatusarnermi angusat naqitami Inussummi – Nunani issittuni ilisimatusarnermut atuagassiami ingerlateqqinneqartarput. Taamatuttaaq ilisimatusarfeqarfiit ataasiakkaat ilaatigut angusatik namminneq naqitertittakkamikkut saqqummersittarpaat.

Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermik ingerlatitseqqinneq aamma Ilisimatusartut nutaarsiassanik allagaasigut pisarpoq, taakku ukiumut sisamariarlutik saqqummersinneqartarput, kiisalu suliniut ”Ilisimatooq naapiguk”, Katuaq suleqatigalugu qaammatit tamaasa ingerlanneqartartoq.

Tamanna pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuneqarsinnaapput: www.nanoq.gl

Danskit ilisimatusanermik ingerlatsinerat

Koordinationsudvalget for Forskning (KUF) issittumi ilisimatusarneq pillugu nalunaarusiortarpoq.

Ataatsimiititaq KUF pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuuk: www.fi.dk

Danskit kalaallillu ilisimatusarnikkut suleqatigiinnerat

Kalaallit Nunaat Danmarkillu akornanni naligiilluni ilisimatusarnikkut suleqatigiinnissamut kissaatigineqarnerata kinguneranik 1998-mi udvalget vedrørende dansk-grønlandsk forskningssamarbejde pilersinneqarpoq.

Tamanna pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuneqarsinnaapput: www.nanoq.gl

Nunat tamalaat ilisimatusarnikkut suleqatigiinnerat

Ukiuni kingullerni Issittoq pillugu ilisimatusarnermut nunat tamalaat soqutiginninnerat annertusiartorpoq. Pingaartumik makkununnga tunngasunik: avatangiisit silallu pissusaa, pinngortitami isumalluutit, inuiaqatigiit ineriartortitaannerat nunarsuullu pissusaanut tunngasunik ingerlatsineq.

Nunat ilaat - Danmarkip saniatigut – Issittumi ilisimatusarnermik immikkut soqutiginninnerminnik takutitsisut taaneqarsinnaapput Norge, Sverige, Finland, Rusland, Tuluit Nunaat, Frankrig, Tyskland, Schwiez, Japan, Canada aamma USA. Nunat taakku ilaat arlallit issittumi ilisimatusarnermik ingerlatsivinnik imaluunniit Kalaallit Nunaanni ilisimatusarfimmik pilersitsereersimalerput.

Tamatuma ilutigisaanik nunat tamalaat attaveqarfinnik, suleqatigiiffinnik ataatsimiititaliarsuarnillu arlalinnik pilersitsipput, nunanik issittumiittunik sammisaqartunik.

Tamanna pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuneqarsinnaapput: www.nanoq.gl

Nunat tamalaat Issittumut ukiorititaat 2007-2009

Nunat tamalaat Issittumut ukiorititaat tassaavoq issittup eqqaani nunani taakkulu pillugit ilisimatusarnerit assigiinngitsut nukittorsarnissaat siunertaralugu nunat tamalaat ilisimatusarnermut siunnersuisoqatigiivisa (ICSU) nunani tamalaani suliniutissatut aalajangiinerat. Kalaallit ilisimatusartut pilersaarusianut arlalinnut peqataapput pingaarnertut inuiaqatigiinnik ilisimatusaatinut, filosofimut, oqaluttuarisaanermut, oqaatsinut atuakkianullu tunngasunut. Inaarsilluni IPY-mik ataatsimiinneq ingerlanneqas-saaq Montreal-mi 2012-mi. 

Nunat tamalaat Issittumut ukiorititaat 2007-2009-mi ilisimatusarnerit uani takuneqarsinaapput: www.polarfocus.dk aamma www.ipy.org.